روز قلم، روز ارزشمندی است؛ چرا که به اندیشه و تفکر گره خورده و وامدارانش یعنی نویسندگان و شاعران بخشی از جامعه هستند که باید بیش از پیش وضعیت زندگی آن‌ها را در نظر داشت تا بتوانند با طیب خاطر به خلق اثر مشغول شوند، اما آیا در واقعیت هم این گونه است، آیا غم نان و دغدغه مسائل معیشتی و گرفتاری‌های بسیار اجازه ذهنی باز و خلق آثاری درخور را می‌دهد؟ حتی اگر نتوان قدمی رو به جلو برداشت اما امروز بهانه خوبی است برای یادآوری حقوق جامعه نویسندگان، شاعران و کسانی که همیشه در خط اول حفظ فرهنگ و اندیشه بوده‌اند.   

 روز طرح مشکلات اهالی قلم 
محسن پرویز،رئیس انجمن قلم می‌گوید: اختصاص یک روز به نام قلم بدان معنا نیست که همه مشکلات این حوزه باید در این روز حل یا برای همه مسائلش طرح و برنامه‌ای نوشته شود؛ اصلاً این طور نیست، اتفاقاً ما روزهای متعددی به بهانه‌های مختلفی در تقویم کشور داریم که در شمار زیادی از این روزها اتفاق ویژه‌ای هم برای آن حوزه مشخص رخ نمی‌دهد. 
این نویسنده تأکید می‌کند: حوزه قلم مانند سایر بخش‌هاست، اما نکته مهم این است که وقتی یک روز به یک عنوان خاص تخصیص پیدا می‌کند در واقع زمینه‌ای فراهم می‌شود که طرح موضوع کنیم و مروری اجمالی بر رشد و پیشرفت، مشکلات، معضلات و راهکارهای آن داشته باشیم. به نظرم باید به روز قلم از این جنس نگاه کنیم، یعنی روزی که قرار است مسائل و مشکلات حوزه قلم را در جلسات مختلف طرح کرده و اگر راه حلی دارد یا نیازی به کار کارشناسی احساس می‌شود توسط مجرای مربوطه این اتفاق پیگیری شود.
رئیس انجمن قلم با تأکید بر دو حوزه اثرگذار و مرتبط با نویسندگان و شاعران می‌گوید: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی دو نهادی هستند که به موازات این دو مجلس شورای اسلامی در کنار دولت می‌تواند به رفع یا کاهش مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد، کمک کند.
واقعیت این است که هر چه به رشد حوزه قلم و آنچه محصول فکر و اندیشه نویسندگان است بیشتر پرداخته شود، در واقع به رشد و تعالی جامعه و آگاهی‌بخشی مردم کمک کردیم و این نکته ارزشمندی است. به نظرم روز قلم می‌تواند شرایط و محملی برای پرداختن به مسائل حول و حوش قلم فراهم کند.

 دست انجمن قلم بسته است
وی در پاسخ به این پرسش که آیا بررسی و رصد شرایط اهل قلم توسط چندین نهاد مجزا از هم موجب تکثرگرایی و اعمال سلیقه نمی‌شود، این طور می‌گوید: در کشور ما تقسیم وظایفی بین قوا صورت گرفته که بخش قانون‌گذاری، اجرا  و قضا جدا از یکدیگر فعالیت می‌کنند و تفکیک قوا هم انجام شده که وظایفشان با یکدیگر تداخل پیدا نکند. طبیعتاً لازم است بخش قانون‌گذار هر از چند گاهی مسائل حوزه‌های مختلف را بررسی کند و اتفاقاً مراکزی برای این امر هم در مجلس تأسیس شده تا این مشکلات را رصد، ارزیابی و گزارش کند و اگر لازم است طرح‌هایی در مجلس تصویب یا لوایحی از طرف دولت پیشنهاد شود که براساس کار کارشناسی در مجلس پیگیری شود.
وی ادامه می‌دهد: به نظرم این تکثر نیست و هر کدام از این بخش‌ها منفک از دیگری با هم کار می‌کنند. مضاف بر این ارکان، شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز به دلیل حضور رؤسای هر سه قوه جایگاه بسیار مهمی دارد و زمانی که هماهنگی و همکاری هر سه قوه وجود داشته باشد شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند کمک کند. البته دبیرخانه شورا نیز زیرمجموعه‌هایی دارد که کارهای تخصصی را در حوزه فرهنگی انجام می‌دهند و آن‌ها هم می‌توانند بسیاری از این مسائل را رصد و به پیشرفت این حوزه کمک کنند. 
معاون اسبق امور فرهنگی وزارت ارشاد در واکنش به حمایت از نویسندگان و بهبود وضعیت معیشتی آن‌ها می‌گوید: دست انجمن قلم برای رسیدگی به مسائل معیشتی نویسندگان چندان باز نیست و به عنوان یک تشکل متشکل از نویسندگان و شاعران یک جایگاه نسبی در جامعه دارد. در اصل کار اساسی توسط سیاست‌گذاران و اجرای آن سیاست‌ها توسط مجریان دولتی باید انجام شود.

 معیشت نویسندگان همیشه با مشکل مواجه بوده است
وی درباره وجهه مطالبه‌گری انجمن قلم در حمایت از وضعیت نویسندگان تأکید می‌کند: در حال حاضر تأمین معیشت به معنای اینکه کسی از راه نوشتن بخواهد اموراتش را بگذراند چندان عملی نیست و هنوز به آن مرحله نرسیدیم. وضعیت معیشتی نویسندگانی که همه زمانشان را برای کار نوشتن می‌گذارند همیشه در پایین‌ترین سطح بوده، حتی در اوج دورانی که تیراژ کتاب‌ها هم بالا بود و رونقی در این حوزه وجود داشت هم این مشکلات دیده می‌شد. به نظرم سیاست‌گذاران باید به گونه‌ای ریل‌گذاری کنند که این مشکل تا حد زیادی برطرف شود و این امر با پیوند خوردن حوزه قلم با سایر بخش‌های سودده میسر خواهد شد.
وی در ادامه می‌افزاید: بحث ناچیز بودن و عدم استمرار درآمد نویسندگان همیشه مطرح بوده است. به این معنا که اگر کسی بخواهد فقط از راه نوشتن اموراتش را بگذراند قطعاً دچار مشکل می‌شود. بهبود این شرایط مستلزم این است که پیوندی میان این بخش با بخش‌هایی که سوددهی نسبی دارند ایجاد شود و از تجریبات دیگران هم در این خصوص بهره ببریم.
این نویسنده تصریح می‌کند: مسئله کاهش تیراژ کتاب‌های کاغذی فقط مخصوص کشور ما نیست و در همه جای دنیا اتفاق‌های مشابهی می‌افتد و کتاب الکترونیکی جای کتاب کاغذی را گرفته است. در حوزه‌های دیگر نیز انواع جدیدی از نشر آثار جایگزین کتاب کاغذی شده است؛ اگرچه نسخه کاغذی جایگاه خودش را حفظ کرده و هرگز نمی‌توان آن را حذف کرد اما برای همین تغییرات و جابه‌جایی‌ها لازم است تدبیری اندیشیده شود تا نه تنها نویسندگان بلکه سایر مشاغل مرتبط با این حوزه هم دچار مشکل نشوند.

 اقتباس رسمی را جدی بگیریم
رئیس انجمن قلم با اشاره به بخش‌های سودده یادآور می‌شود: محصول تولید شده هنر مکتوب (شعر و داستان) است و داستان مادر فیلم‌نامه و آثار نمایشی است. اگرچه در کشور ما اقتباس صورت می‌گیرد اما رسماً عنوان نمی‌شود و این سبب پایمال شدن حقوق نویسنده اصلی می‌شود. در واقع از این منابع اقتباس غیررسمی صورت می‌گیرد در حالی که اگر برای آفرینش آثار نمایشی از جمله فیلم، تئاتر، تله‌فیلم و... اقتباس رسمی صورت بگیرد و حق و حقوق نویسندگان پرداخت شود وضعیت تا حدودی فرق خواهد کرد. در حوزه شعر هم به همین صورت است و اشعار می‌تواند مورد استفاده کسانی قرار بگیرد که در حوزه موسیقی و ترانه فعالیت دارند و اگر شکل آن هم درست باشد می‌تواند کمک کار نویسندگان و شاعران باشد.  
وی در پایان تأکید می‌کند: شایسته است که مجریان مربوطه و مراکز سیاست‌گذاری کارگروه‌های ویژه‌ای ایجاد کنند که با فعالیت مستمر در این حوزه شاهد بهبود شرایط باشیم.

خبرنگار: صبا کریمی